NRC - Handelsblad
(Netherlands)
21 May 2007 Kunst & Film
‘We hebben rebellen nodig om ons te inspireren’
Fotograaf Glen Friedman legde revolutionaire jongerencultuur vast
Fotograaf Glen E. Friedman legde drie decennia Amerikaanse jeugdcultuur van binnenuit vast. ,,Ik heb keihard gewerkt om te weten waar ik moest zijn.”
Door Frank Provoost
ROTTERDAM, 21 mei.
Hij begon op 14-jarige leeftijd met een geleende camera en een lage stem. Glen E. Friedman (1962) fotografeerde zijn vrienden, die met hun skateboards de wanden van drooggevallen zwembaden in Los Angeles teisterden. Die beelden zag hij namelijk nooit in de maandelijkse Skateboarder. Met zwaar aangezette stem onderhandelde hij telefonisch met het blad om de foto’s geplaatst te krijgen zonder zijn leeftijd te verraden. Dat lukte. ,,Eén foto stond er paginagroot in. I was thrilled”, vertelt Friedman nu aan de telefoon vanuit Parijs.
Toen Tony Alva een jaar later als eerste skateboarder met een ‘frontside air’ boven een leeg zwembad uit zweefde en daarmee een revolutie in het skateboarden startte, zat Friedman er opnieuw bovenop. Zijn beeld werd een icoon dat wereldwijd aan de muur van minstens een miljoen puberslaapkamers kwam te hangen. Skateboarden was een rebelse levensovertuiging geworden in plaats van ballet op wieltjes.
Het was de eerste van drie doorbraken in de Amerikaanse jeugdcultuur die Friedman van binnenuit vastlegde. Daarna stond hij vooraan bij de opkomst van de (hardcore) punkrock en hiphop. Begin jaren tachtig fotografeerde hij punkbands als Black Flag, Dead Kennedys en Minor Threat en produceerde hij tegelijkertijd de succesvolle debuutplaat van Suicidal Tendencies.
Toen „steeds meer punkrockbands hetzelfde gingen klinken” richtte Friedman zich naar eigen zeggen op een ander genre, dat tevens tot levensstijl zou uitgroeien: hiphop. Hij werd huisfotograaf van het legendarische label Def Jam en portretteerde de nog piepjonge Run DMC, Beastie Boys, LL Cool J, Public Enemy en Ice-T. Meer dan honderd foto’s kwamen er terecht op platenhoezen. „Ik hoor vaak dat ik ‘de juiste man op de juiste plaats’ was”, zegt Friedman. „Maar zo simpel was het niet. Ik heb keihard gewerkt om te weten waar ik moest zijn en fotografeerde wat ik goed vond omdat het naar mijn mening meer aandacht verdiende. Maar toen ik probeerde om Tony Alva in Sports Illustrated gepubliceerd te krijgen of Black Flag in Rolling Stone, lukte dat niet. Vijf jaar later wilden die bladen opeens wel, maar toen was het te laat. De vonk van het eerste uur was verdwenen, zoals altijd wanneer de commercie zich ermee gaat bemoeien.”
Bij zijn uitgeverij Burning Flags Press bundelde Friedman het werk uit de periode 1976-1991 in twee fotoboeken: Fuck You Heroes en Fuck You Too. Een daaruit samengestelde expositie reist over de wereld en is nu te zien in Antwerpen, onder de titel Fuck You All.
„De personen op de foto’s veranderden de gehele cultuur”, verklaart hij de provocerende titels. „Skateboarden was niet te vergelijken met honkbal of basketbal. Het was geen sport, maar een levenshouding. Een rebelse houding, die anderen deed beseffen: ‘Hé, dit kan ik ook’. En dat was ook de boodschap van punkrock en hiphop: je hoeft die corporate controlled crap niet langer te slikken. Er is zoveel pulp: belachelijke tv-programma’s, roddelbladen met nepnieuws. Mensen worden dom gehouden, waardoor idioten als Nicolas Sarkozy of George W. Bush worden gekozen. We hebben rebellen nodig die ons inspireren.”
Maar dreigt door de underground onder de aandacht te brengen, niet juist het gevaar dat de commercie zich er op gaat storten? „Het is niet leuk om alleen voor eigen parochie te preken. Ik had het geluk dat de skateboarders met wie ik omging een revolutie startten, maar ik vind dat ook anderen daarmee in aanraking moeten komen. Hoeveel dat er dan ook worden, zo’n twintig procent zal zijn integriteit behouden en hardcore blijven. Dus als er een miljoen punkrockers bijkomen, dan zit daar enorm veel shit tussen, maar zullen er óók tweehonderdduizend de vlag blijven dragen.”
Friedmans laatste fotoboek Recognize bevat alleen nog maar wolkenlandschappen. Zijn er geen rebellen meer? „Ze inspireren me minder. Door punkrock ben ik twintig jaar geleden veganist geworden. De manier waarop Run DMC of LL Cool J hun woorden uitspogen, was revolutionair. Tegenwoordig is hiphop verwaterd, ook door alle bling bling die ermee is gemoeid.
„Dit najaar verschijnt mijn nieuwste fotoboek Keep Your Eyes Open, over de hardcoreband Fugazi. Maar aan de andere kant: moet ik als veertigjarige aan twintigers gaan uitleggen naar wie ze moeten kijken? Dat moeten ze toch echt zelf doen. Maar dit zijn voor altijd míjn helden.”
De expositie ‘ Fuck You All’ met werk van Glen E. Friedman is te zien t/m 27 mei in Cultuurcentrum Luchtbal, Antwerpen. Zie ook: www.burningflags.com
21 mei 2007